GEN NEDİR? TEMEL GENETİK BİLGİLER
DNA'nın Yapısı
İnce uzun ip gibi iki şeker molekülü düşünün. Üzerlerinde 4 farklı özel asit molekülü olsun (A, T, G, C). Bu 4 molekül birbirlerine bir kurala göre bağlanır: A, T ile, G ise C ile bağlanır. (A=T, G=C). Bu bağlantılar bu iki ipimsi şeker molekülünü bir arada tutar.
Gen Nedir?
Bu belirtilen 4 moleküle nükleotid denir. Bu nükleotidler arka arkaya dizilmiş giderler. Her bir 3'lü dizi bir aminoasiti kodlar. Bu üçlü şifreye kodon denir.
Aminoasit, proteinin en küçük birimidir. Yani aminoasitler bir araya gelerek bir protein oluştururlar.
Her bir proteini kodlayan kodonlar dizisine ise gen denir.
Mutasyon nedir?
Eğer herhangi bir kodonda sıra değişikliği ya da silinme, veya gende yeni bir kodon eklenmesi olmuşsa ortaya yeni, normalden farklı bir protein çıkar. Bu protein normalden daha etkin ya da tam tersi etkisiz olabilir. Hücre çoğalması bazen hızlanır ya da bazen hücre ölümü yavaşlar. Sonuçta kanser hücresi ortaya çıkar. Tüm bu değişimlere yol açan temel genetik değişikliğe mutasyon denir.
İyi gen nedir?
Tümör gelişimini baskılayan genlere tümör süpressör gen denir (tümör baskılayıcı gen). Bu genler tümör hüclerinin daha erken dönemde kendi kendini öldürmesine yol açarlar. Ancak ne yazık ki tümörlerin gelişiminin son basamağında bu genler silinir.
Reseptör nedir?
Hücre zarı üzerinde bazı özelleşmiş proteinler vardır. Bunlara reseptör denir. Bu proteinlerin üzerlerinde hücre dışından gelen proteinlerin (ki bunlara ligand denir) bağlanması için özel bağlanma yerleri vardır. Her bir protein kendine özgü bir proteinin bağlanması için uygundur.
Örneğin meme hücreleri üzerinde östrojenin bağlanması için özel reseptörler (östrojen reseptörü- ER) vardır. Aynı zamanda progesteron için de progesteron reseptörleri (PR) vardır. Östrojen progesteron reseptörüne bağlanamaz, tabii tersi de geçerlidir.
İnce uzun ip gibi iki şeker molekülü düşünün. Üzerlerinde 4 farklı özel asit molekülü olsun (A, T, G, C). Bu 4 molekül birbirlerine bir kurala göre bağlanır: A, T ile, G ise C ile bağlanır. (A=T, G=C). Bu bağlantılar bu iki ipimsi şeker molekülünü bir arada tutar.
Gen Nedir?
Bu belirtilen 4 moleküle nükleotid denir. Bu nükleotidler arka arkaya dizilmiş giderler. Her bir 3'lü dizi bir aminoasiti kodlar. Bu üçlü şifreye kodon denir.
Aminoasit, proteinin en küçük birimidir. Yani aminoasitler bir araya gelerek bir protein oluştururlar.
Her bir proteini kodlayan kodonlar dizisine ise gen denir.
Mutasyon nedir?
Eğer herhangi bir kodonda sıra değişikliği ya da silinme, veya gende yeni bir kodon eklenmesi olmuşsa ortaya yeni, normalden farklı bir protein çıkar. Bu protein normalden daha etkin ya da tam tersi etkisiz olabilir. Hücre çoğalması bazen hızlanır ya da bazen hücre ölümü yavaşlar. Sonuçta kanser hücresi ortaya çıkar. Tüm bu değişimlere yol açan temel genetik değişikliğe mutasyon denir.
İyi gen nedir?
Tümör gelişimini baskılayan genlere tümör süpressör gen denir (tümör baskılayıcı gen). Bu genler tümör hüclerinin daha erken dönemde kendi kendini öldürmesine yol açarlar. Ancak ne yazık ki tümörlerin gelişiminin son basamağında bu genler silinir.
Reseptör nedir?
Hücre zarı üzerinde bazı özelleşmiş proteinler vardır. Bunlara reseptör denir. Bu proteinlerin üzerlerinde hücre dışından gelen proteinlerin (ki bunlara ligand denir) bağlanması için özel bağlanma yerleri vardır. Her bir protein kendine özgü bir proteinin bağlanması için uygundur.
Örneğin meme hücreleri üzerinde östrojenin bağlanması için özel reseptörler (östrojen reseptörü- ER) vardır. Aynı zamanda progesteron için de progesteron reseptörleri (PR) vardır. Östrojen progesteron reseptörüne bağlanamaz, tabii tersi de geçerlidir.
Yorumlar
Yorum Gönder