MEME KANSERİ TİPLERİ

Mamografi veya ultrason eşliğinde ya da cerrahi olarak yapılan biopsi sonucu memedeki lezyondan alınan örneklerin patolojik incelemesi sonucu tanı konur. Buna göre doku ya iyi huylu, ya kötü huylu ya da arada (borderline) bir tümördür.

Meme kanseri tanısı belli bazı özelliklerin mikroskopta görülmesiyle patoloji uzmanı doktorlar tarafından konur. Bu özelliklere göre bazen tümör kötü huylu (kanser) olarak tanımlansa dahi doku içerisindeki yerleşimine ve yayılmasına göre sınıflandırılır ve bu durum tedaviyi belirler.

Non-invaziv (noninvaziv) kanser ne demektir?

Evet hücreler kanser özellikleri gösterirler ancak orijinal yerlerinde kalmış, çevreye yayılmamışlardır. Bu kanserlere in situ (yani yerinde, Latince'den) kanser denir. Süt kanallarından köken alırsa duktal, süt bezlerinden köken alırsa lobüler kanser denir: DCIS=Duktal Carcinoma In Situ, LCIS=Lobular Carcinoma In Situ

İnvaziv kanser ne demektir?

Kanser hücreleri normalde kendilerini çevreleyen bazal membran denilen yapıyı tahrip edip çevre dokulara yayıldıklarında artık kanser invaziv kanser kabul edilir. Tümör hücreleri doku arasında ilerleyerek küçük toplar damarlara ve lenf kanallarına girerler: lenfovasküler invazyon. Daha sonra koltukaltındaki lenf düğümlerine giderler veya bir çoğu kana yayılarak vücudun çeşitli dokularına yerleşirler (metastaz). Meme kanser hücrelerinin özellikle yerleştiği bazı organlar ise kemik, beyin, böbreküstü bezleri, karaciğer ve akciğerdir.

Meme kanseri hangi dokulardan köken alır?

1. Süt kanalları (duktal kanserler)
2. Süt üreten bezler (lobüler kanserler)
3. Destek dokusu (sarkomlar)

Kanser tanısı nasıl konur?

Tümörden alınan biyopsideki doku parçası, bazı kimyasal işlemlerden geçirildikten sonra özel bıçaklarla çok ince parçalar halinde kesilerek özel camların üzerine yapıştırılır. Bu camlar özel boyalarla boyanır ve mikroskopta incelenir. Bu işlem patoloji uzmanlarınca yapılır. Patologlar bu dokuları ve hücreleri inceleyerek tanı koyarlar. Bu sırada hücrelerin özelliklerine bakarlar. Genellikle normal hücrelerden farklı görülmeleri, çekirdeklerinin büyüklük farklılıkları, doku içerinde düzensiz duruşları ve yayılmış olmaları gibi özelliklerine göre kanser tanısı konur.

Köken aldıkları dokuya olan benzerlikleri ve onu taklit etme yeteneklerine göre kanserler derecelendirilir. Buna GRADE (greyd okunur) denir. Grade 1-3 arası derecelendirilir. Grade 1 en benzer, 3 ise en az benzer demektir. Benzerlik azaldıkça grade yükselir, tümörün davranışı ve hastalığın seyri daha kötüleşir.

Hormon reseptörü ne demektir?

Meme hücrelerinde olduğu gibi kanser hücrelerinde de çeşitli hormonların etki göstermesine aracılık eden bağlanma yerleri (ki bunlara reseptör denir) vardır. Bunların varlığı ya da yokluğu tümörün hem davranışını hem de tedavisini etkiler. Bu nedenle patologlar özel işlemlerle (immünohistokimya) bu reseptörlerin varlığını ya da yokluğunu araştırır ve rapor ederler.

Meme kanserinde hangi reseptörler vardır?

Östrojen (E) reseptörü (ER)
Progesteron (P) reseptörü (PR)

Buna göre tümörler, ER(+), PR(+) ya da ER,PR (-) olabilirler. İlk iki tip tümör tamoksifen gibi hormon bloklayan ilaçlara yanıt verirken hormon reseptörü negatif olanlar hormon bloklayan ilaçlara yanıt vermez.

Genetik değişiklikler nedir?

Bazı meme kanser hücrelerinde hücre bölünmesi öyle hızlı öyle düzensizdir ki, bazı genlerin kopyaları, normalden çok daha fazla olur. Bu durumda gen ürünü olan protein daha fazla miktarda sentezlenir, bu protein hücre çoğalmasını daha da hızlandırır.

Patologlar laboratuar şartlarında tümör hücrelerinde bu genlerin varlığını özel yöntemlerle (dokuda flörosan boya ile hibritleme, FISH) araştırırlar.

Hangi genler önemlidir?

HER-2 (c-Erb-B2) geni: Bu genin yüksek sayıda kopyası olması durumunda tümör daha hızlı çoğalır ve yayılır. Bu geni bloklamak amacıyla geliştirilmiş ilaçlar (Herceptin vb.) verilir.

Meme kanser gelişiminde ve yayılmasında rol oynayan diğer bir çok gen de halen araştırılmaktadır.

Genetik özelliklerine göre meme kanserleri:

• Grup 1 (luminal A). Bu grupta ER (+), PR (+) fakat HER-2 (-) negatif tümörler yer alır. Ki67 proliferasyon indeksi %14'ün altındadır. Bu tümörler hormon tedavisine ve kemoterapiye duyarlıdırlar.

• Grup 2 (luminal B). ER (+), PR (-) ve HER-2 (+) tümörlerdir. Ki67 proliferasyon indeksi %14'ün üstündedir. Hastalar hormon tedavisi, kemoterapi ve eğer pozitifse HER-2'ye hedeflenmiş tedaviden (Herceptin) yarar görürler.

• Grup 3 (HER-2 positive). ER (-), PR (-) fakat HER-2 (+) tümörlerdir. Hastalar hormon tedavisinden yarar görmezler. Hedeflenmiş tedavi ve kemoterapi uygulanır.

• Grup 4 (bazal benzeri, basal-like). Üçlü negatif (triple negative) tümörlerdir. Hastalar yalnızca kemoterapiden yarar görürler.

KAYNAK: meme kanseri tipleri